(१) कुनै खानीको स्थिति वा खानी सम्बन्धी प्रचलित ऐन, नियम तथा विभागको आदेश निर्देशन बमोजिम खनिज कार्य भए गरेको छ, छैन
भन्ने जा“चबुझ गर्नका लागि विभागले कुनै माइनि· इन्जिनियर वा जियोलजिष्ट वा सम्बन्धित विषयको विशेषज्ञलाई खानी निरीक्षकको रुपमा खानी निरीक्षण गर्न तोक्न सक्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम खानी निरीक्षण गर्न तोकिएको खानी निरीक्षकले प्रचलित ऐन, नियमको अधिनमा रही देहाय बमोजिमको अधिकार प्रयोग गर्नेछः–
(क) जुनसुकै खानी क्षेत्रमा एक्लै वा आवश्यकता अनुसार सरकारी कर्मचारी वा स्थानीय निकायका प्रतिनिधिहरु वा प्रहरी कर्मचारी साथ लिई प्रवेश गर्ने ।
(ख) खानी क्षेत्रमा रहेको प्लाण्ट, मेशिनहरु आदिका सम्बन्धमा जा“चबुझ गर्न वा खानी क्षेत्रबाट उत्पादन गरेको जुनसुकै अवस्थाका खनिज
पदार्थ वा अन्य वस्तुहरुको नमूना लिने कव्जामा राख्ने वा कुनै खनिज पदार्थहरु ओसार पसार, बेचबिखन गर्न नपाउने गरी रोक्का राख्ने ।
(ग) खानीसँग सम्बन्धित अनुमतिपत्र प्राप्त व्यक्तिका साथ भएको वा निजको अधिकारमा रहेको खानी सम्बन्धी कागजात, रजिष्टर, बहिखाता, लगत वा अरु आवश्यक देखेका लिखतहरु पेश गर्न लगाउने वा कव्जामा लिने वा अन्यत्र लैजान नपाउने गरी सिलबन्दी गरी रोक्का राख्ने ।
(घ) खानी निरीक्षकले जा“चबुझ गर्न चाहेको खानीसँग सम्बन्धित अनुमतिपत्र प्राप्त व्यक्ति, कर्मचारी वा कामदारसँग आवश्यक कुरा सोधपुछ गर्न वा बयान लिने ।
(३) उपनियम (२) को खण्ड (ख) वा (ग) बमोजिमको कुनै खनिज पदार्थ वा अन्य वस्तु कव्जामा लिएमा वा रोक्का राखेमा सो को जानकारी निजलाई दिई खानी निरीक्षकले विभागमा यथासिघ्र प्रतिवेदन पेश गर्नु पर्नेछ ।
(४) उपनियम (३) बमोजिम खानी निरीक्षकले पेश गरेको प्रतिवेदन उपर विभागले जाँचबुझ गरी निर्णय गर्न र सो सम्बन्धमा आवश्यक आदेश जारी गर्न सक्नेछ ।